Góry Świętokrzyskie – co warto zobaczyć

Wypiętrzone 500 milionów lat temu, zaliczają się do najstarszych gór w Europie, a choć ich wysokość nie robi wrażenia, na brak atrakcji na ich terenie nie można narzekać.

Góry Świętokrzyskie to wspaniały cel wycieczki dla każdego, kto interesuje się przyrodą oraz historią.

Tu każdy z nas może spędzić wolny czas w aktywny sposób, ciesząc się pięknymi widokami, a jednocześnie poszerzając swą wiedzę na temat historii tej części Polski.

Co warto zobaczyć w Górach Świętokrzyskich?

Wielu turystów swą przygodę z Górami Świętokrzyskimi rozpoczyna w Kielcach.

To ciekawe miasto, które z jednej strony zachwyca ciekawymi zabytkami i piękną architekturą, z drugiej – miejscami, w których można poszerzyć swą wiedzę na temat przyrody i geologii.

W tym mieście warto pospacerować po słynnej ulicy Sienkiewicza, zajrzeć do Pałacu Biskupów Krakowskich oraz do Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego.

Warto też odwiedzić takie rezerwaty geologiczne, jak Wietrznia czy Kadzielnia, przyciągająca słynną Skałką Geologów oraz jaskiniami.

Wycieczki po Górach Świętokrzyskich to przede wszystkim odkrywanie piękna Świętokrzyskiego Parku Narodowego.

Wciąż można się tu nacieszyć widokiem Puszczy Jodłowej oraz gołoborzami, które na każdym mogą zrobić wrażenie.

Kusi Święty Krzyż, znany z okazałego zespołu klasztornego, kusi też Łysica, będąca najwyższym szczytem Gór Świętokrzyskich.

Bliżej Kielc czeka na turystów niższe Pasmo Chęcińskie, kojarzone z takimi atrakcjami, jak zamek w Chęcinach oraz Jaskinia Raj.

To podziemne królestwo zachwyca swą szatą naciekową, a spacer po jego terenie może każdemu z nas dostarczyć niezapomnianych wrażeń.

Coś dla pasjonatów – utwory ordowiku w Górach Świętokrzyskich

Na początek należy ogólnie wspomnieć że era ordowiku (która przypada na lata 485, 4 ̶ 443, 8 mln lat temu) pochodzi od nazwy celtyckiego plemienia Ordowików, które zamieszkiwało dawniej Anglię i Walię.

Należy wiedzieć, że jeśli chodzi o Polskę, to utwory ordowiku występują między innymi na powierzchni w Górach Świętokrzyskich.

Osady ordowiku Gór Świętokrzyskich są zróżnicowane facjalnie.

Liczne są luki stratygraficzne, charakterystyczne dla morza transgredującego na teren o urozmaiconej rzeźbie.

Dolną część profilu stanowią przeważnie osady okruchowe.

A wyżej przeważają mułowce, wapienie i dolomity z cienkimi przewarstwieniami bentonitów, świadczących o istnieniu w pobliżu czynnych wulkanów.

Warto wiedzieć, że na terenie bloku łysogórskiego w ciągłości sedymentacyjnej z osadami kambru występują osady dolnego tremadoku (formacje z Brzezinek).

Należy wiedzieć, że są to ciemne łupki ilaste o miąższości kilku metrów.

Natomiast w wyższej części tremadoku nastąpiły ruchy sandomierskie, które doprowadziły do likwidacji zbiornika i wypiętrzenia terenu.

W południowej części obszaru świętokrzyskiego (blok kielecki) po okresie krótkiej, lecz intensywnej erozji nastąpiła w późnym tremadoku transgresja morska.

Na sfałdowanych skałach kambryjskich spoczywa cienka warstwa zlepieńca podstawowego.

Na którym leżą piaskowce i mułowce glaukonitowe z przewarstwieniami zlepieńców, chalcedonitów.

Zawierające liczne skamieniałości ramienionogów oraz bentonitów (formacja z Wysoczek i formacja z Międzygórza).

W arenigu i lanwirnie transgresja się rozszerzała.

W arenigu w południowej części bloku kieleckiego (region zbrzański) powstawały zielonawe iłowce z graptolitami.

A w części północnej – piaskowce ortidowe oraz wapienie z trylobitami, ślimakami i mszywiołami.

Należy wiedzieć, że w lanwirnie w południowej części bloku kieleckiego w dalszym ciągu powstawały mułowce z graptolitami z przewarstwieniami szamozytowo-sydetytowych rud żelaza.

W północnej części bloku osadzały się nadal piaskowce i wapienie z licznymi ramienionogami oraz trylobitami.

Luka stratygraficzna w bloku łysogórskim sięga aż do górnego lanwirnu.

Ale znane są lokalnie utwory węglanowe (formacja z Pobroszyna) obejmujące górny arenig i dolny lanwirn.

Góry Świętokrzyskie są pełne osadów górnego lanwiru.

Na obszarze bloku łysogórskiego leżą one wprost na dolnym tremadoku.

Są to wapienie i iłowce z graptolitami należące do formacji z Bukowian.

W północnej części bloku kieleckiego powstawały wówczas wapienie, margle i łupki ilaste (formacja z Mójczy i formacja z Mokradeł).

A w części południowej (region zbrzański) – łupki graptolitowe.

Warto też wiedzieć, że w karadoku zbiornik pogłębił się i w bloku łysogórskim powszechnie powstawały łupki graptolitowe formacji z Jeleniowa.

Natomiast w bloku kieleckim – osady węglanowe z przewarstwieniami mułowców i iłowców.

W aszgilu natomiast następowało stopniowe spłycanie się zbiornika, co wiąże się z ruchami fazy takońskiej.

W bloku łysogórskim powszechnie powstawały łupki ilaste i mułowce z graptolitami i trylobitami.

Natomiast w bloku kieleckim tworzyły się wówczas mułowce, iłowce i margle.