Muzeum Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego w Sielpi

Inicjatorami powstania zakładu metalurgicznego w Sielpi byli Stanisław Staszic i Ksawery Drucki-Lubecki.

Budowa obejmowała lata 1821 – 1841.

Przez pierwsze 9 lat (do 1830 roku) udało się wykonać szereg prac:

• najpierw spiętrzono rzekę Czarną Konecką
• przekopano 8 kilometrowy kanał
• wybudowano budynek administracyjny oraz kilka obiektów gospodarczych

W latach 1835 – 1841 budowę kompleksu finansował Bank Polski.

Wówczas do istniejącej infrastruktury dołączyły kolejne inwestycje:

• wzniesiono zakład walcowni i pudlingarni ¹
• wybudowano osiedle, składające się z 29 domków robotniczych

Pudlingarnia i walcownia funkcjonowały do roku 1921.

Prosperował również zakład przerabiający surówkę na żelazo kowalne.

Roczna wydajność zakładu wynosiła 3 tys. ton wyrobów stalowych.

Muzeum Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego w Sielpi

W 1934 roku powstało w tym miejscu Muzeum Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego.

Placówka działała jako filia Muzeum Techniki w Warszawie.

Niestety, okres II Wojny Światowej to czas największej dewastacji byłego już wtedy zakładu.

Niemcy masowo grabili i wywozili żelazo – mówi się, że wyjechało stąd nawet kilkadziesiąt wagonów ładunku.

W latach 1956 – 1959 zakład doczekał się remontu, dzięki któremu można było urządzić niewielką wystawę.

Reaktywacja muzeum miała miejsce w 1962 roku, wówczas nadano mu także nazwę Muzeum Zagłębia Staropolskiego.

Jedną z największych atrakcji dla zwiedzających jest na pewno oryginalne żeliwne koło wodne o średnicy 8,5 m.

Oprócz tego, w muzeum można także obejrzeć około 30 maszyn pochodzących z połowy XVIII wieku i początków wieku XIX.

Podziwiać można oryginalne: tokarski, strugarki, prasy, wiertarki promieniowe czy pochodzące z Anglii obrabiarki.

Z kolei na placu znajdziemy młot naciskowy i koło wodne z XVI-wiecznej kuźni.

Ząb czasu oszczędził do dziś kilka obiektów – m.in. budynek administracyjny, budynek szkoły i fragment osiedla robotniczego.

Ponadto ostały się również niektóre urządzenia hydrotechniczne.

Co roku na terenie muzeum odbywa się impreza plenerowa Kuźnice Koneckie.

¹ Określenie pudlingowanie (piec pudlingarski) wywodzi się od procesu pudlarskiego – czyli „świeżenia” surówki żelaza.

Proces ten zachodzi w piecach płomiennych, opalanych węglem – zwanych pudlarkami.

Natomiast jego produktem końcowym była tzw. stal zgrzewna.

Technologia została opracowana w XVIII w. przez angielskiego wynalazcę, hutnika i przemysłowca H. Corta.

Nowe rozwiązanie właściwie zastąpiło mniej wydajne fryszowanie – stosowane od XII wieku.

Muzeum Zagłębia Staropolskiego

Słoneczna 19, 26-200 Sielpia Wielka