Tokarnia - Studnia kieratowa z Gór Pińczowskich w Parku Etnograficznym
Wpisany przez Krzysztof Żołądek
poniedziałek, 06 kwietnia 2015 10:54
Studnia powstała około 1850 roku z inicjatywy ówczesnego dziedzica Gór i Polichna - Dembińskiego herbu Nieczuja. Stanowiła wspólną własność całej wsi i była użytkowana do 1978 roku. Wodę czerpano z niej trzy razy dziennie, choć pełniła też rolę miejsca spotkań. Oczekiwanie na wodę sprzyjało wymianie informacji, plotkom, a było też okazją do spotkań towarzyskich. Dziś studnię można podziwiać w sektorze lessowym Parku Etnograficznego w Tokarni i nadal można przy niej czasem poplotkować...
Ze względu na położenie Gór na grzbiecie skalnym studnia kieratowa była jedynym rozwiązaniem pozwalającym na wydobycie wody z głębokości przekraczającej 70 metrów. Jednak nie była to jedyna taka studnia w okolicach Gór Pińczowskich. W archiwalnych zapisach doszukano się informacji o jeszcze trzech podobnych, rozlokowanych w okolicznych wsiach. Niestety żadna z nich nie zachowała się.
Obiekt ten znajduje się w pokrytym gontowym dachem drewnianym budynku osłaniającym zrówno studnię, jak i kierat. Są to dwa odrębne architektonicznie pomieszczenia nakryte wspólnym dachem. Pod nim skrywa się sześciokątna obudowa studni głębinowej o średnicy ok. 1,5 metra oraz oparty na dębowym słupie kierat - drewniany bęben, który wprawiano w ruch poprzez zaprzęganie koni. Służyły do tego umieszczone w prostym mechanizmie dyszle. Kierat obracając się pozwalał na wydobywanie wody w niewielkich drewnianych wiadrach opuszczanych w głąb studni na konopnej linie.
Studnia kieratowa z Gór Pińczowskich jest jednym z najciekawszych i najcenniejszych zabytków tradycyjnego budownictwa wiejskiego, jakie można podziwiać w Parku Etnograficznym w Tokarni.
Na podstawie:
Materiały informacyjne Muzeum Wsi Kieleckiej