Poprawiony: poniedziałek, 03 marca 2014 19:53 Wpisany przez Karol Wójcik poniedziałek, 16 lutego 2009 00:00
Idee ochrony Łysogór wysuwane były już na początku XX w. Doprowadziły one do powołania w 1920 r. pierwszego rezerwatu ścisłego, w którym chroniono modrzew polski na Górze Chełmowej oraz w 1924 r. rezerwatów ścisłych Łysica i Święty Krzyż. W 1932 r. objęto ochroną częściową tereny przyległe bezpośrednio do rezerwatów ścisłych oraz lasy porastające Miejską Górę. Chroniono wówczas obszar o powierzchni 1347,4 ha. Ostatecznie Świętokrzyski Park Narodowy w sercu Gór Świętokrzyskich został oficjalnie zatwierdzony (jako drugi po Białowieskim PN) 1 kwietnia 1950 r.
Obecnie Park obejmuje swym zasięgiem część Pasma Łysogórskiego z najwyższymi wierzchołkami: Łysicą i Świętym Krzyżem, część Pasma Klonowskiego z górami: Psarką, Miejską i Bukową, część Pasma Pokrzywiańskiego z Chełmową Górą oraz część Doliny Wilkowskiej i Dębniańskiej. Aktualnie ogólna powierzchnia Parku wynosi 7626,45 ha. W ekosystemach Parku żyje ponad 850 gatunków roślin, w tym 35 gatunków drzew oraz ponad 2000 gatunków zwierząt, głownie owadów (ok. 1500), ale również ptaków (ok. 150), ssaków (45), gadów i płazów (20), czy ponad 600 gatunków motyli.
Na obszarze ŚPN wydzielonych jest 5 obszarów ochrony ścisłej, czyli takiej, gdzie wykluczona jest jakakolwiek ingerencja człowieka. Obszary te to:
Na Łysej Górze występują gołoborza, w tym największe w Górach Świętokrzyskich Gołoborze Kobendzy (od nazwiska przyrodnika Romana Kobendzy). Jego dolna granica rozpoczyna się na wysokości około 500 m a górna kończy na wysokość 585 m n.p.m, powierzchnia całkowita wynosi 3,84 ha. Gołoborze tworzą głazy piaskowca kwarcytowego o różnej wielkości i z ostrymi krawędziami, jego duża powierzchnia to wynik połączenia ze sobą fragmentów dwóch sąsiadujących pasów gołoborzy. W centralnej części rumowiska żyją głównie porosty, z których wiele gatunków ma charakter reliktowy. Na obrzeżach wykształcił się zespół jarzębiny świętokrzyskiej, w której skład wchodzą m.in. jarząb pospolity, paprotka zwyczajna, borówka czarna, rokietnik pospolity, narecznica szerokolistna, czy malina właściwa.
W sumie w ŚPN ochroną ścisłą objętych jest 1731,30 ha (ok. 23%). Wokół Parku utworzona jest otulina o powierzchni 20786,07 ha. Na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego w ramach projektu Natura 2000 utworzono specjalny obszar ochronny siedlisk (SOO) o nazwie "Łysogóry" i powierzchni 5573,6 ha. Występuje tu świętokrzyski bór jodłowy bogaty w rzadkie i cenne gatunki mszaków, porostów i zwierząt gołoborza oraz jedna z największych ostoi modrzewia polskiego. Stwierdzono tu ok. 700 zagrożonych gatunków roślin oraz ok. 4000 gatunków zwierząt bezkręgowych, z których wiele to unikatowe relikty lasów pierwotnych, tzw. "gatunki puszczańskie".
Świętokrzyski Park Narodowy to miejsce licznych wycieczek turystycznych. Na terenie Parku oraz w jego bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się liczne atrakcje turystyczne, np.: Klasztor na Świętym Krzyżu, Muzeum Przyrodnicze, muzeum starożytnego hutnictwa w Nowej Słupi, klasztor benedyktynek w Świętej Katarzynie, czy zamek i kolegiata w Bodzentynie. Do zwiedzania zachęcają liczne piesze szlaki turystyczne:
Opracowano na podstawie:
Wszelkie prawa do zamieszczanych w serwisie zdjęć i tekstów należą do ich autorów. Wykorzystanie do celów druku i kopiowanie na inne strony internetowe zdjęć i tekstów zamieszczonych w serwisie możliwe jest jedynie po otrzymaniu pisemnej zgody autora.
Chcesz skontaktować się z autorem tekstu, masz swoją ciekawą propozycję, która może wzbogacić serwis swietokrzyskie.org.pl lub zauważyłeś gdzieś błąd w tekście? Daj nam o tym znać. Na Wasze maile postaramy się odpowiedzieć jak to tylko będzie możliwe, jednak w terminie nie dłuższym niż 24 godziny.
kontakt@swietokrzyskie.org.pl