swietokrzyskie.org.pl - serwis dla turystów

Wyjątkowość kopalni w Krzemionkach wynika z doskonale zachowanych hałd górniczych i zagłębień poszybowych. Szczególnie dobrze zachowały się kopalnie, które pomimo upływu tysięcy lat niemal wcale się nie zmieniły. Poprowadzona nimi trasa podziemna liczy 465 metrów długości i w najgłębszym miejscu osiąga 11,5 m. Umożliwia to zwiedzenie nie tylko wyrobisk pradziejowych kopalni krzemienia pasiastego, ale też zapoznanie się z geologią regionu. Na miejscu można też prześledzić wszystkie techniki pozyskiwania krzemienia, od najprostszych jam, po duże i skomplikowane wyrobiska. W ustawionych pawilonach ekspozycyjnych odtworzono dawne obozowisko górników, pracownię kamieniarską gdzie obrabiano krzemień, znajduje się tu także szyb sprzed 5 tysięcy lat. Pokazane są tutaj przykłady narzędzi używanych przez neolitycznych górników, a na planszach opisano szczegółowo proces górniczy i wytwórczy.

 

 

Odkrycia dawnych kopalni dokonał w 1922 roku geolog Jan Samsonowicz. Natrafił on w Krzemionkach na pole eksploatacyjne o powierzchni 78,5 ha, szerokości od 20 do 200 m i długości sięgającej 4,5 km. Na tym obszarze znajduje się imponująca liczba ponad 4 tysięcy kopalń, z których największe mają głębokość 9 m, a powierzchnia poszczególnych podziemnych wyrobisk osiąga kilkaset metrów kwadratowych.

 

Funkcjonujące nieopodal Ostrowca Świętokrzyskiego kopalnie funkcjonowały przez okres neolitu i we wczesnej epoce brązu, czyli do około 1600 roku przed naszą erą. W wydobywanego tu krzemienia pasiastego wykonywano wiele narzędzi, m.in. były to siekiery, które docierały aż do plemion zamieszkujących Europę Środkową. Dziś to unikat w skali światowej i właśnie z powodu swej wyjątkowości 8 września 1994 r., ówczesny prezydent RP Lech Wałęsa, nadał kopalniom status Pomnika Historii. To jedna z czterech form ochrony zabytków wymienionych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 r. Terminem tym określa się zabytek nieruchomy o szczególnym znaczeniu dla kultury naszego kraju. Kopalnie krzemienia są także pretendentem do listy światowego dziedzictwa kultury UNESCO.