swietokrzyskie.org.pl - serwis dla turystów

Malowniczo położone miasto znajduje się we wschodniej części Niecki Połanieckiej stanowiącej fragment Kotliny Sandomierskiej. Wschodnią granicę obecnej gminy stanowi Wisła, od zachodu rozciągają się lasy golejowskie.

 

Człowiek zamieszkiwał teren obecnego miasta już w okresie paleolitu, na co wskazują badania archeologiczne. Odnaleziono też ślady kultury łużyckiej, a pozostałości z okresu 4000-3500 lat przed naszą erą pozwalają twierdzić, że w tym czasie ludność uprawiała tutejszą ziemię i hodowała bydło. W 1968 roku archeolodzy wygrzebali spod ziemi kolejne rewelacje - odkryto monety pochodzące z III wieku p.n.e., które dowodzą, iż na terenie obecnego Połańca prowadzono działalność handlową z przedstawicielami Imperium rzymskiego. Około XI wieku na ziemi połanieckiej wzniesiono gród. Budowla ulokowana została niedaleko ujścia rzeki Czarnej do Wisły. Nieopodal grodu powstała osada, a w dalszej kolejności na pobliskiej Winnej Górze wzniesiono niewielki kościół pod wezwaniem św. Katarzyny. Położenie Połańca na szlaku prowadzącym z Krakowa do Sandomierza pozwoliło na jego rozwój, co miało też konsekwencje w postaci najazdu Tatarów w 1241 roku, którzy miasto złupili i spalili. Udało się jednak odbudować z ruin budynki, zagospodarować nabrzeże Wisły, co przyczyniło się do nadania praw miejskich w 1264 roku. Prężnie działający ośrodek miejski ponownie stał się celem Tatarów w XVI wieku, kiedy to historia powtórzyła się - Połaniec został ponownie złupiony i doszczętnie zniszczony. Za sprawą króla Zygmunta Starego, by móc odbudować miasto z ruin umorzył on podatki miejscowej ludności. Odbudowa powiodła się, choć w połowie XVII wieku część miasta strawił pożar, nie oszczędzając też powstałego kilkanaćie lat wcześniej ratusza.

 

Pech towarzyszący miastu uwidocznił się także w czerwcu 1869 roku, kiedy to ukazem carskim odebrano Połańcowi prawa miejskie (przywrócono je dopiero w 1980 roku). W kolejnych latach dwukrotnie Połaniec niszczyły powodzie. W 1934 roku wezbrane wody Wisły i Czarnej zalały Połaniec i okoliczne wsie. W roku 1997 cała okolica ponownie znalazła się pod wodą, a skutki żywiołu określono mianem "powodzi tysiąclecia". Setki strażaków i mieszakńców walczyło z wezbranymi wodami, by nie dopuścić ich na teren wybudowanej w latach siedemdziesiątych Elektrowni Połaniec - noszącej imię Tadeusza Kościuszki.

 

Połaniec jednak po każdym kataklizmie czy nawale obcych wojsk potrafił się podnieść i odbudować zniszczone mienie. Jednak przez to niewiele do dziś pozostało zabytków w tym mieście. Warto z pewnością będąc w okolicy odwiedzić wybudowany w latach 1897-1899 kościół p.w. św. Marcina. Wzniesiony z cegły i piaskowca z charakterystyczną wieżą dzwonnicy przykuwa uwagę. Poza kościołem warto obejrzeć stojący przy ul. Mieleckiej budynek dawnej żydowskiej bożnicy pochodzący z XVIII wieku oraz pamiątkowy krzyż i głaz na Winnej Górze. Z kolei w pobliskiej Ruszczy w otoczeniu kilkunastu starych kilkusetletnich dębów stoi dworek szlachecki, którego również nie można pominąć podczas wziedzania Połańca.

 

Przez miasto przebiega zielony szlak turystyczny prowadzący z Chańczy do Pielaszowa.