Poprawiony: wtorek, 15 maja 2012 20:04 Wpisany przez Karol Wójcik wtorek, 15 lipca 2008 00:00
W literaturze można spotkać wiele definicji pojęcia „turystyka” i „turysta”. Terminy te pochodzą od francuskiego słowa tour, które oznacza wycieczkę, podróż kończącą się powrotem do miejsca, z którego nastąpił wyjazd i wykształciły się w Anglii w XVIII wieku. Określano nimi podróże i podróżujących na kontynent europejski, głównie w celu edukacji. Na początku XIX wieku pojęciem tym objęto ogół podróży do miejsc atrakcyjnych krajobrazowo lub ze względu na zabytki oraz wszelkie migracje o charakterze naukowym czy przyjemnościowym.
Współcześnie Światowa Organizacja Turystyki przy Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNWTO) określa turystykę jako „aktywność osób podróżujących do i przebywających w miejscach poza ich miejscem zamieszkania nie dłużej niż przez jeden rok bez przerwy w celach wypoczynkowych, zawodowych i innych niezwiązanych z aktywnością wynagradzaną w odwiedzanym miejscu”, a encyklopedia Polskiego Wydawnictwa Naukowego turystyką nazywa „wszelkie formy zmiany miejsca pobytu, jeśli nie są związane z pracą zawodową lub zmianą miejsca zamieszkania, zarówno w kraju, jak i za granicą”.
Polskie prawo definiuje turystę jako „osobę, która podróżuje do innej miejscowości poza swoim stałym miejscem pobytu na okres nieprzekraczający 12 miesięcy, dla której celem podróży nie jest podjęcie stałej pracy w odwiedzanej miejscowości i która korzysta z noclegu przynajmniej przez jedną noc”, jednak w pojęciu naukowym i statystycznym nie ogranicza się pojęcia „turystyki” do pobytów z noclegiem i obejmuje ono również odwiedziny jednodniowe. Taką właśnie definicję podaje na swojej stronie internetowej Instytut Turystyki: „Turystyka obejmuje ogół działań ludzi, którzy podróżują i przebywają dla wypoczynku, w interesach i w innych celach przez nie dłużej niż jeden rok bez przerwy w miejscach znajdujących się poza ich zwykłym otoczeniem. Pojęcie turystyki wykracza poza turystykę ograniczoną do rynku wakacyjnego. W ten sposób obejmujemy światowy rynek podróży związany z szeroko rozumianym przemieszczaniem się ludności. Termin „turystyka” odnosi się do całokształtu działań odwiedzających, obejmując zarówno „turystów” (odwiedzających, którzy zatrzymują się co najmniej na jedną noc), jak i „odwiedzających jednodniowych”.
Zjawisko turystyki jest bardzo złożone, dlatego też w literaturze spotykamy różne jej podziały. Władysław Gaworecki, dzieli turystykę ze względu na:
1. Cel (turystyka wypoczynkowa, krajoznawcza, kwalifikowana).
2. Motywacje:
3. Podmiot:
4. Pochodzenie turysty (turystyka regionalna, krajowa, międzynarodowa).
UNWTO wyróżnia następujące formy turystyki:
Mówiąc o „turystyce” nie wolno zapomnieć o szeregu zagadnień, które z tym terminem są nierozerwalnie związane. Jednym z takich pojęć jest „ruch turystyczny”, który Władysław Gaworecki definiuje jako „zbiór podróżnych motywowanych różnymi celami natury społeczno-kulturowej i zawodowej, które zamierzają oni osiągnąć po czasowym i dobrowolnym opuszczeniu miejsca stałego zamieszkania”.
Obecnie według UNWTO obowiązuje podział ruchu turystycznego ze względu na:
Światowa Organizacja Turystyki cel wizyty dzieli na 6 głównych kategorii:
Aby w jakimś miejscu zaistniał ruch turystyczny niezbędna jest wola turystów, aby w dane miejsce przyjechać. Turysta chętniej odwiedzi jakieś miejsce, jeśli wie, że czeka tam na niego komplet określonych świadczeń. Zbiór tych świadczeń nazywamy produktem turystycznym, który Roman Łazarek definiuje „jako jedność walorów turystycznych w miejscu docelowym podróży oraz komplementarnych dóbr i usług, które umożliwiają czasową zmianę stałego środowiska, a także umożliwiają i uprzyjemniają pobyt w miejscu docelowym podróży”. Trochę inną definicję formułują Kaczmarek, Stasiak i Włodarczyk. Uznają oni, że produkt turystyczny to „zbiór użyteczności związanych z podróżami turystycznymi, czyli dostępne na rynku dobra i usługi turystyczne umożliwiające ich planowanie, odbywanie, przeżywanie oraz gromadzenie doświadczeń z nimi związanych”. Każdy produkt składa się więc z kombinacji cech materialnych i niematerialnych, które starają się w pełni zadowolić klientów, spełnić ich potrzeby i usatysfakcjonować ich. Jeżeli marzenia wyjeżdżającego zostaną spełnione, to jest on zadowolony i planuje zakup następnego produktu.
Middleton wyróżnia pięć głównych składników produktu turystycznego:
Z turystyką, ruchem i produktem turystycznym wiąże się pojęcie zagospodarowania turystycznego (infrastruktury turystycznej). Pod tym pojęciem rozumieć należy „zespół obiektów i urządzeń stanowiących wyposażenie danego terenu i umożliwiających zaspokojenie potrzeb ruchu turystycznego”. Zagospodarowanie turystyczne dzielimy na:
Za definicję bazy noclegowej możemy przyjąć podane w artykule 3 ustawy o usługach turystycznych wyjaśnienie pojęcia usług hotelarskich – „krótkotrwałe, ogólnie dostępne wynajmowanie domów, mieszkań, pokoi, miejsc noclegowych, a także miejsc na ustawienie namiotów lub przyczep samochodowych oraz świadczenie, w obrębie obiektu, usług z tym związanych”, lub definicję obiektów noclegowych turystyki używaną przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) i UNWTO: „każde miejsce zakwaterowania, w którym regularnie bądź sporadycznie nocują turyści.” Baza noclegowa uznawana jest za podstawowy miernik zagospodarowania turystycznego. Dla celów statystycznych dzieli się ją na:
Obiekty zakwaterowania zbiorowego polskie prawo dzieli na:
Ustawa dopuszcza również świadczenie usług hotelarskich w innych obiektach, jeżeli spełniają one minimalne wymagania sanitarne i przeciwpożarowe. Punkt 3 artykułu 35. mówi: „Za inne obiekty, w których mogą być świadczone usługi hotelarskie, uważa się także wynajmowane przez rolników pokoje i miejsca na ustawienie namiotów w prowadzonych przez nich gospodarstwach rolnych”.
Główny Urząd Statystyczny wyróżnia, oprócz 8 obiektów hotelarskich wymienionych w ustawie o usługach turystycznych, także:
Baza gastronomiczna – „zakłady i punkty gastronomiczne stałe i sezonowe, których przedmiotem działalności jest przygotowanie oraz sprzedaż posiłków i napojów do spożycia na miejscu i na wynos.
Placówki gastronomiczne dzielą się na:
Placówki gastronomiczne mogą być prowadzone m.in. w obrębie hoteli, moteli, zajazdów, schronisk, pól campingowych, w pensjonatach, domach wypoczynkowych i innych miejscach krótkotrwałego pobytu jak też w wagonach kolejowych wchodzących w skład pociągu oraz na statkach pasażerskich. Do placówek gastronomicznych nie zalicza się ruchomych punktów sprzedaży detalicznej i automatów sprzedażowych”.
Inna klasyfikacja bazy gastronomicznej to podział na:
Baza komunikacyjna wpływa bezpośrednio na stopień ruchu turystycznego obszaru, a możliwość skorzystania z różnych rodzajów transportu staje się istotnym kryterium przy planowaniu podróży. Na dostępność komunikacyjną składa się przede wszystkim sieć dróg kolejowych i kołowych, częstotliwość połączeń kolejowych i drogowych oraz bliskość lotnisk. Baza komunikacyjna jest elementem kluczowym z punktu widzenia możliwości rozwoju turystyki i dzielimy ją na komunikację:
Do baza towarzyszącej zaliczamy urządzenia turystyczne, które mają na celu zaspokojenie potrzeb turystycznych oraz urządzenia paraturystyczne, które służą zaspokojeniu potrzeb innych niż turystyczne, głównie mieszkańców stałych, ale korzystają z nich także turyści. Tak więc do bazy towarzyszącej zaliczamy między innymi: muzea, biura podróży, hale sportowe, siłownie, baseny, stadiony, korty tenisowe, kąpieliska, stoki narciarskie, znakowane szlaki turystyczne oraz organizacje i stowarzyszenia służące turystyce, ale także sieć wodno-kanalizacyjną, elektryczną i telefoniczna, sklepy, banki, stacje benzynowe, urzędy pocztowe, placówki zdrowia, teatry, kina itp.
Opracowano na podstawie:
Wszelkie prawa do zamieszczanych w serwisie zdjęć i tekstów należą do ich autorów. Wykorzystanie do celów druku i kopiowanie na inne strony internetowe zdjęć i tekstów zamieszczonych w serwisie możliwe jest jedynie po otrzymaniu pisemnej zgody autora.
Chcesz skontaktować się z autorem tekstu, masz swoją ciekawą propozycję, która może wzbogacić serwis swietokrzyskie.org.pl lub zauważyłeś gdzieś błąd w tekście? Daj nam o tym znać. Na Wasze maile postaramy się odpowiedzieć jak to tylko będzie możliwe, jednak w terminie nie dłuższym niż 24 godziny.
kontakt@swietokrzyskie.org.pl